Bir Restorasyonun Öyküsü Kuzgun Acar – Soyut Kompozisyon (Kuşlar) Heykeli
2003 yılında kültürel mirasımızı dünyaya tanıtmak, korumak ve geleceğe taşımak amacıyla kurulan ve on dört yıldır bu yolda durmaksızın çalışan Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı, sanatçı Kuzgun Acar’ın (1928-1976) bundan tam kırk sene önce tamamlayarak İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’na (İMÇ) yerleştirdiği Soyut Kompozisyon (Kuşlar) adlı eserinin restorasyonunu gerçekleştirdi.
Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı’nın (KBGV) kamusal alanlarda sergilenen sanat eserlerinin restore edilmesi yönündeki ilk girişimleri, 2011 yılında “Cumhuriyet’in 50. Yıl Heykelleri Projesi’yle” başladı. KBGV Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Üzlifat Özgümüş’ün danışmanlığında, İstanbul’un çeşitli semtlerinde belirlenen yedi heykel, çoğu üniversitelerin sanat tarihi bölümlerinde okuyan KBGV ve Yapı Kredi Emeklilik gönüllülerinin ortak çalışması sonucunda bakım ve onarım geçirdi.
Sanat dünyasında ses getiren bu çalışmanın ardından, sıra İstanbul’un modern mimarlık mirasının önemli örneklerinden biri olan İMÇ’deki sanat eserlerinin temizlenmesine gelmişti. 2008 yılında KBGV gönüllülerinin öncülüğünde, Yapı Kredi Tangram Ekibi ve Özel Sektör Gönüllüleri Derneği’nin desteğiyle, çarşıdaki sekiz sanat eserinin temizliği başarıyla gerçekleştirildi. Düzenlenen tören ve İMÇ Yönetimi’nin hazırladığı İmeceden İMÇ’ye adlı kitapla kamuoyuna duyurulan projede tek bir eksik kalmıştı: Kuzgun Acar’ın Soyut Kompozisyon (Kuşlar) heykelinin restorasyonu…
2013 yılı geldiğinde, KBGV Yönetimi yeniden yola koyuldu ve Soyut Kompozisyon heykelinin restorasyonu için bir yandan uzman bir restoratör diğer yandan mali kaynak arayışına girişildi. İlk önce restorasyon ve konservasyon çalışmalarını takip etmek üzere sanat tarihçileri, restoratörler ve heykel sanatçılarından oluşan bir Proje Bilim ve Danışma Kurulu oluşturuldu. Bir yandan da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ile İstanbul Üniversitesi’nden konunun uzmanı akademisyenlerden uzman görüşleri alınmaya başlanmıştı. Mali destek ise tam da bu sırada, KBGV’nin dostlarından Op. Dr. Oya Bayrı ile Sanatçı Canan Bozbağ’dan geldi. Bu önemli ilgi ve desteğin yanı sıra, aynı zamanda Kuzgun Acar’ın yakın dostu olan KBGV Onursal Başkanı Faruk Pekin’in de katkılarıyla gerekli mali kaynak sağlanmış oldu ve eser, İMÇ Yönetimi ve Fatih Belediyesi’nin desteğiyle asılı olduğu duvardan sökülerek Mecidiyeköy’de bir atölyeye taşındı.
Yapılan araştırmalar, incelemeler ve raporlamaların ardından, Soyut Kompozisyon 2014 baharında MSGSÜ Restorasyon Bölümü Öğr. Üyesi Yrd. Doç. Özer Aktimur’a teslim edildi. Ancak açıkhavada geçen yaklaşık kırk yılın ardından, eserin öngörülenden çok daha büyük hasara uğradığı o zaman ortaya çıkmıştı. Dokunulduğunda kopan parçalar, üst üste binen boya katmanları, iç içe geçmiş kuş yuvaları, çöpler, iplik parçaları derken, Danışma Kurulu ve Yrd. Doç. Aktimur’u zorlu bir sürecin beklediği ortaya çıkmıştı…
Yine de her şey yolunda gitti. Geceli gündüzlü çalışmalar, ardı ardına toplantılar, bir sanat eseriyle kurulan duygusal bağlar… Planlanan süre aşılsa da, farklı teknikler denemek gerekse de, kamuoyunda eserin “çalındığı”, “yok edildiği” gibi iddialar ortaya çıksa da, yaklaşık bir buçuk senenin sonunda restorasyon ve konservasyon çalışmaları başarıyla tamamlandı ve Kuzgun Acar’ın eşsiz yapıtı ilk günkü güçlü ve ihtişamlı görünümüne yeniden kavuştu.
Artık sıra, bu büyük eseri ve bu özverili çalışmaları kamuoyuyla paylaşmaya gelmişti. KBGV Yönetimi’nin girişimleriyle İstanbul’da birkaç müzenin yöneticileriyle bir araya gelindi; Soyut Kompozisyon’un, Kuzgun Acar’ın, kamusal alanlarda sanat eserlerinin öneminin topluma daha iyi anlatılabilmesi amacıyla eserin İMÇ’ye iade edilmeden önce sanatseverlerle bir araya gelmesi, sanatçının özgün dokunuşlarının daha yakından gözlenebilmesi amaçlandı. Nihayet bu önemli projeye son büyük destek Sakıp Sabancı Müzesi’nden (SSM) geldi ve 24 Haziran 2016 tarihinde müze bahçesinde önemli bir panel ve görkemli bir tören eşliğinde Soyut Kompozisyon İstanbulluların huzuruna çıktı.
Sakıp Sabancı Müzesi bahçesindeki yaklaşık beş aylık sergilemenin ardından, 20 Kasım 2016 tarihinde Simurg ekibinin çalışmaları ve Fatih Belediyesi'nin desteğiyle İMÇ'ye yapılan nakliye ve montajla birlikte "Kuşlar" yaklaşık üç yılın sonunda yuvaya döndü.
